Gebelik öncesi, gebelik dönemi ve gebelikten sonraki dönem anne için oldukça yeni ve ayrıntılı bir süreçtir. Gebelik planlaması yapan çiftlerin öncelikle bir jinekoloji uzmanı tarafından muayene olması gerekmektedir.
Perinatoloji gebelik sırasında, doğumda veya doğum sonrasında gelişebilecek risk faktörlerinin tespit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasının yanı sıra gebelik takibinin nitelikli bir şekilde sürdürülmesi ve uluslararası tıbbi kabule göre doğumdan sonraki 4 haftada da anne ve bebeğin sağlığını koruma amaçlı önlemlerin alınmasını disipline eden bilim dalı olarak tanımlanmaktadır.
Perinatoloji kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı alanının bir yan dalıdır. Tıp literatüründe ‘Maternal Fetal Tıp’ olarak da tanımlanan perinatoloji genellikle; annenin mevcut fizyolojik hastalıklarının gebelik döneminde olumsuz etki yaratmamasını sağlayan, çoğul gebelik ve tekrarlayan gebelik kaybı durumları ile birlikte erken doğum, bebekte gelişme geriliği veya düşük risklerini takip etmektedir.
Günümüzde bilinçli bir gebelik süreci yaşamak isteyen çiftler gebelik planlamalarını bir perinatolog kılavuzluğunda sürdürmektedir. Genellikle yüksek riskli gebelik olarak değerlendirilen durumlarda daha aktif bir rol oynayan perinatoloji uzmanları öncelikle gebelikteki risk faktörlerinin değerlendirmesini gerçekleştirmektedir.
Gebelik döneminde yaşanabilecek risk faktörleri şu şekilde sıralanabilmektedir;
Perinatolojiye başvurulması gereken birtakım durumlar söz konusudur. Bu durumlar gebelik öncesi ve gebelik süreci olarak sınıflandırılabilmektedir. Gebelik öncesinde anne adayında; kalp hastalığı, böbrek hastalıkları, karaciğer ve bağırsak hastalıkları, şeker hastalığı, tiroid hastalıkları veya enfeksiyon hastalıklarının bulunması durumunda hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak amacı ile perinatologlara başvurulması gerekli olabilir.
Bununla birlikte gebelik sürecinde; ikili, üçlü ve dörtlü test sonuçlarının anormal değerlerde çıkması, gebelik şekeri, gebelik zehirlenmesi, çoğul gebelikler, anne karnındaki bebekte gelişme geriliği saptanması gibi durumlarda da perinatoloji alanına başvurulması önerilmektedir.
Perinatolog gebelerin ve bebeklerinin sağlığı için bebeğe ait sakatlıkların erken tanısı amacı ile ileri düzey ultrasonografik taramalar yapma, kromozomal bozuklukların taranması, düşüklerin, tekrarlayan gebelik kayıplarının ve ölü doğumların engellenmesi, erken doğumun önlenebilmesi, çoğul gebeliklerde problemlerin teşhisi ve gebeliklerin takibini yönetebilme becerisine sahiptir. Bu nedenlerle perinatoloji uzmanı hem bebeğin hem annenin doktorudur.
Perinatoloji, Yüksek Riskli Gebelikler ve Maternal Fetal Tıp gibi isimlerle de kullanılabilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalının bir üst uzmanlık alanıdır.
18 Temmuz 2009 tarihli T.C. Sağlık Bakanlığı genelgesi ile Perinatoloji uzmanlığı Türkiyede'de bir üst ihtisas (yan dal uzmanlığı) haline gelmiştir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları yan dal uzmanlığı sınavını kazandıktan sonra üç yıllık yan dal uzmanlığı eğitimi sonucunda başarılı olurlarsa Perinatoloji uzmanı (Perinatolog)olma hakkını kazanırlar.
Perinatoloji uzmanı gebelik ve doğum açısından risk faktörleri taşıyan ve gebelik planlayan anne adaylarında gebelik öncesi, gebelik sırasında ve doğumdan sonra ilk dört haftalık dönemde anne ve bebek kaynaklı hastalıkların riskini değerlendirir, doğum öncesi tanısını koyar, tedavi-takip planlarını yapar, gerekirse invaziv girişimleri uygular, gebelik sırasında, doğumda ve sonrasında tedavilerinin tamamlanmasını sağlar.
Riskli gebeliklerde risklerin önemli bir kısmını genetik yapı, yaş ve yaşam tarzımız belirlemektedir. Sigara, fazla kilo, ilaç kullanımları gibi bazı risklerin olumsuz etkilerine engel olmak gerekmektedir. Egzersiz, stres rahatlatma yöntemleri ve yaşam tarzımızı değiştirmek bu riskleri azaltabilir. Annenin hastalıklarına bağlı ortaya çıkan bazı riskler, gebeliğe özgü olup sadece hamilelik sırasında ortaya çıkan bazı sorunlar veya sadece bebekte olan bazı problemlerin perinatoloji uzmanı tarafından yakın takibi, yönetilmesi ve tedavisi gerekebilir.
Detaylı veya ayrıntılı ultrason olarak bilinen ileri düzey ultrasonografi değerlendirmesi perinatoloji uzmanı tarafından gebeliğin 18-22. haftaları arasında yapılır. Bu incelemede bebekte normal dışı bir gelişim ve görünüm olup olmadığı belirlenir. Yüksek çözünürlükte gelişmiş bir ultrason cihazı kullanılarak yapılan bu muayene yaklaşık 40-45 dakika kadar sürer.Ultrason sonrasında bebeğin tüm ölçüm sonuçları, gelişimi, normal veya anormal bulguları ve bunlara ilişkin öneriler raporlanır.